De onbegonnen strijd van rede tegen emotie, en het hoe en waarom

Waarden als coördinaten in een filosofische matrix

            Morele waarden zijn belangrijker dan gevoelens, en dit uit ik zo ook in mijn hele doen en laten. Ik vind het dan ook een kwestie van noodzakelijk bijkomende schade als ik iemand tijdens mijn betoog heb gekwetst. Ik vind het vervelend als ik onbedoeld iemand gekwetst heb, maar als dit een simpel gevolg is uit onkunde, welke aan de wortel  heeft gelegen van deze geesteskwetsuur, dan betreur ik dit allerminst daar ik het als één der meest belangrijke taken beschouw van de mens om zijn ideeën, theorieën, oorzaak-gevolg relaties, en gehele definiëring van alles wat waarde toekent aan het leven, dus het hele filosofische raamwerk zo zuiver als maar mogelijk is op te bouwen, ondersteunen met argumenten, rationeel, dan zou logischerwijs alles wat ik zeg en beweer, hooguit een nieuwe discussie op tafel werpen, en niet langer als persoonlijke aanval kunnen worden aangerekend. Maar wie in die taak heeft verzaakt, en zijn visie op het leven koppelt aan zijn gevoel, dus zijn emotie als hoogste baas heeft verheven, die zal bij het horen van alles wat daarop dwars ligt, dus dit houvast doet wankelen, met eenzelfde emotionele hevigheid bestrijden als dat het pijn doet. Deze zal juistheid en onjuistheid niet afwegen in het licht van een betere technische verklaring met een scherper inzicht en een dieper begrijpen, maar eerder beschouwen als een machtsstrijd, verdedigbaar met regels van fatsoen, als in; “Dit is mijn visie, en die dien je te respecteren” Dan wordt het een kwestie van integriteitsbescherming als noodzaak van wie niet kan accepteren dat de ene visie beter is dan de ander, juist omdat dit voor de emotionele rekenaars geen kwestie is van een technische verandering in theorie.
            Waarden kunnen dus in het ergste geval lijnrecht tegenover gevoelens komen te staan, terwijl waarden tegen waarden slechts gemeten kunnen worden, net zoals gevoelens met gevoelens. Zolang ‘het systeem’ waarmee men werkt diezelfde methode gebruikt.
Morele waarden zijn dan ook niets meer dan vastomlijnde en gedetermineerde gevoelskwesties aangaande waar die waarde aan is toegekend. Ze staan los van de psychische gevoelstoestand van de persoon in het moment, en zullen hierom niet fluctueren, zoals wel het geval is met onze beoordeling over zaken die we niet als onomstotelijk bepaald hebben. Denk aan een lied dat nu wel mooi is, maar soms niet. De reden dat je nu iets wilt wat je destijds niet wilde of niet leuk vond. Als onze beoordeling onderhevig is aan ons gevoel, kun je wel nagaan dat we onszelf soms tegenspreken, en zou dit geen gevolg zijn van een slordige beoordeling, maar is dan een logisch gevolg van een veranderde waarneming. Gevoel en waarneming en dus beoordeling zijn een sterke geïntegreerde drie-eenheid.
            Welnu, waarden bevrijden ons uit de veranderlijkheid zeg fragiliteit hiervan. Dus om uit te sluiten dat je mening nu over het éne, geen uitwas is van een opgekropte oude emotie over het andere, en dus die mening eigenlijk hebt laten bevuilen door zaken die altijd op de achtergrond van ons denken meespelen, is het zaak dat men in de meest neutrale pauzes in de drukte van het leven, zo veel mogelijk zaken zo helder als maar mogelijk is, vooraf beoordeelt. Hoe meer morele waarden je scherp hebt, des te constanter en stabieler, en gelijktijdig zo gemakkelijk wordt het, duidelijk te zijn en te spiegelen en die waarden te vergelijken met die van anderen. Je kunt ze dan als het ware als technische bouwtekeningen naast elkaar leggen. Debat zal gaan lijken op een strijd in de vorm van een spel. Accepteren van beter is dan voor eigen winst, daar waarden universeel zouden moeten zijn in de context van;

de waarheid is de beste filosofie, en omgekeerd; 

de beste filosofie is de waarheid.  

Ontleen delen, stukken, kernen daaruit, als nieuwe bouwstenen van een nieuw fundament. Het is net als in de natuurwetenschappen, een waaier waaruit je van buiten naar binnen werkt, langzaam tot de kern, steeds fundamenteler, tot je uitkomt bij universele wetmatigheden.  
Ach, voorlopig weten we één ding zeker; onder de storm van emoties zouden we voor het lot van ons welzijn, beter niet aan het roer staan. Je vaart zo de Bermudadriehoek in! Emoties, zijn om gewaar te worden, te ervaren, maar nooit aan het woord te laten. Dat is een te grote verantwoordelijkheid voor te weinig kunde. Daar kunnen ‘ze’ simpelweg niet mee overweg. Die storm is of te hevig, of de wind is te flauw.

 ..............